* Το νησί του Πυθαγόρα και της θεάς Ήρας.
Η Σάμος βρίσκεται στο Αιγαίο Πέλαγος ανάμεσα στην Ικαρία και τις ακτές της Μικράς Ασίας.
Η Σάμος, το νησί με τη μεθυστική ομορφιά, τις συναρπαστικές εναλλαγές της φύσης, τις δεκάδες υπέροχες παραλίες, το πολυβραβευμένο της μοσχάτο και τα σπουδαία μνημεία του μακραίωνου πολιτισμού της υπήρξε η μυθική γενέτειρα της Ήρας, ο τόπος που φιλοξένησε τον Ηρόδοτο και τον Αίσωπο αλλά και σπουδαίων προσωπικοτήτων και μεγάλων πρωτοπόρων της επιστήμης και της τέχνης του αρχαίου κόσμου. Του φιλόσοφου Επίκουρου, του μεγάλου αστρονόμου Αρίσταρχου (θεμελιωτής της ηλιοκεντρικής θεωρίας), λόγιων, επιστημόνων και μεγάλων καλλιτεχνών καθώς και του μεγαλύτερου φιλοσόφου – μαθηματικού όλων των εποχών, του Πυθαγόρα. Το νησί γνώρισε μέρες απερίγραπτου μεγαλείου, καθώς αποτέλεσε σπουδαίο πνευματικό κέντρο του μεσογειακού κόσμου. Τα περικαλλή ιερά και οι φιλοσοφικές εταιρείες του νησιού έχαιραν εκτίμησης από βασιλείς, ιερείς, ανθρώπους των γραμμάτων και της αναζήτησης.
Εδώ μπορείτε να επισκεφθείτε δύο μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Το Πυθαγόρειο, ένα αρχαίο οχυρωμένο λιμάνι με αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά μνημεία, καθώς και το Ηραίο, τον ναό της Σάμιας Ήρας.
Η παράδοση λέει, πως στη Σάμο γεννήθηκε και μεγάλωσε η θεά Ήρα και για το λόγο αυτό, το Ιερό της στο Ηραίο είναι το μεγαλύτερο του αρχαίου κόσμου. Ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος του νησιού περιλαμβάνει τον τεράστιο (μήκους 109 μ., πλάτους 55 μ. και ύψους 25 μ.), ιωνικού ρυθμού, ναό της Ήρας (κοινώς γνωστός με το όνομα Κολώνα, εξαιτίας του μοναδικού κίονα που διατηρείται όρθιος στις μέρες μας), τον μεγάλο βωμό και την ιερά οδό (τον δρόμο που οδηγούσε από την πόλη, το σημερινό Πυθαγόρειο, στο ιερό). Το Πυθαγόρειο και το Ηραίο συγκαταλέγονται από το 1992 στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σάμου φυλάσσονται, μεταξύ άλλων, ευρήματα από το Ηραίο, καθώς και ο υπερμεγέθης Κούρος του Λευκία (ύψους 5 μ.), του 580 π.Χ.
Πυθαγόρας ο Σάμιος: Ο Έλληνας που άλλαξε τον κόσμο
Τα μαθηματικά, όπως και η φιλοσοφία, είναι επιστήμες ικανές να αλλάξουν κάθε δεδομένο στη ζωή των ανθρώπων που ασχολούνται ενεργά μαζί τους. Τόσο ο μυστηριώδης κόσμος των αριθμών όσο και το απέραντο σύμπαν των φιλοσοφικών ιδεών μπορούν να «εγκλωβίζουν» αυτούς που βουτάνε στα… βαθιά τους νερά. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι αυτό του Πυθαγόρα, του ανθρώπου που συνδύασε αυτές τις δύο επιστήμες και άφησε πίσω του ένα μοναδικό έργο, αλλά και ένα μύθο γύρω από τη προσωπικότητα του.
Η ζωή του
Ο Πυθαγόρας ανήκε σε αριστοκρατική τάξη. Είχε θεϊκή ομορφιά και από μικρή ηλικία τον αποκαλούσαν «Εν Σάμω κομήτην». Ως επικρατέστερος τόπος γεννήσεως παραδίδεται η νήσος Σάμος (ωστόσο υπάρχει μια θεωρία οτι αν και σάμιος από τους γονείς του, γεννήθηκε στη Σιδώνα της Φοινίκης). Γεννήθηκε γύρω στο 580 πΧ από την πανέμορφη Πυθαϊδα και τον Μνήμαρχο (ή Μνήσαρχο), που χάρασσε δακτυλιόλιθους. Κατάγεται από τον οίκο του Αγκαίου , ο οποίος ήταν ο ιδρυτής της αποικίας της Σάμου. Πολλοί θεώρησαν ότι ήταν γιος του Απόλλωνα (προστάτη θεού μεταξύ άλλων και των φιλοσόφων). Μάλιστα πήρε το όνομά του από το γεγονός ότι η ιέρεια του Πύθιου Απόλλωνα είχε προβλέψει την γέννηση του (πριν γίνει ακόμα γνωστό ότι η μητέρα του ήταν έγκυος) σε ένα ταξίδι που έκανε ο πατέρας του στους Δελφούς. Για τον ίδιο ακριβώς λόγω και η μητέρα του μετονομάστηκε σε Πυθαϊδα από Παρθενίδα που ήταν το αρχικό της όνομα. Ο χρησμός λοιπόν ήταν ότι θα λέει την αλήθεια το ίδιο καλά με Πύθιο μαντείο και ότι θα ωφελούσε την ανθρωπότητα.
Τα μαθηματικά, όπως και η φιλοσοφία, είναι επιστήμες ικανές να αλλάξουν κάθε δεδομένο στη ζωή των ανθρώπων που ασχολούνται ενεργά μαζί τους. Τόσο ο μυστηριώδης κόσμος των αριθμών όσο και το απέραντο σύμπαν των φιλοσοφικών ιδεών μπορούν να «εγκλωβίζουν» αυτούς που βουτάνε στα… βαθιά τους νερά. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι αυτό του Πυθαγόρα, του ανθρώπου που συνδύασε αυτές τις δύο επιστήμες και άφησε πίσω του ένα μοναδικό έργο, αλλά και ένα μύθο γύρω από τη προσωπικότητα του.
Η ζωή του
Ο Πυθαγόρας ανήκε σε αριστοκρατική τάξη. Είχε θεϊκή ομορφιά και από μικρή ηλικία τον αποκαλούσαν «Εν Σάμω κομήτην». Ως επικρατέστερος τόπος γεννήσεως παραδίδεται η νήσος Σάμος (ωστόσο υπάρχει μια θεωρία οτι αν και σάμιος από τους γονείς του, γεννήθηκε στη Σιδώνα της Φοινίκης). Γεννήθηκε γύρω στο 580 πΧ από την πανέμορφη Πυθαϊδα και τον Μνήμαρχο (ή Μνήσαρχο), που χάρασσε δακτυλιόλιθους. Κατάγεται από τον οίκο του Αγκαίου , ο οποίος ήταν ο ιδρυτής της αποικίας της Σάμου. Πολλοί θεώρησαν ότι ήταν γιος του Απόλλωνα (προστάτη θεού μεταξύ άλλων και των φιλοσόφων). Μάλιστα πήρε το όνομά του από το γεγονός ότι η ιέρεια του Πύθιου Απόλλωνα είχε προβλέψει την γέννηση του (πριν γίνει ακόμα γνωστό ότι η μητέρα του ήταν έγκυος) σε ένα ταξίδι που έκανε ο πατέρας του στους Δελφούς. Για τον ίδιο ακριβώς λόγω και η μητέρα του μετονομάστηκε σε Πυθαϊδα από Παρθενίδα που ήταν το αρχικό της όνομα. Ο χρησμός λοιπόν ήταν ότι θα λέει την αλήθεια το ίδιο καλά με Πύθιο μαντείο και ότι θα ωφελούσε την ανθρωπότητα.
Ο Πυθαγόρας είχε ένα χρυσό μηρό και πολλοί πίστεψαν ότι ήταν θείος δαίμονας. Για τους αρχαίους η λέξη δαίμονας δεν έχει την ίδια σημασία με τους χριστιανούς, αλλά θεωρείτο μια θεία οντότητα ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους. Σε μεγάλη ηλικία παντρεύτηκε μία από της μαθήτριες του την Θεανώ και απέκτησε μαζί της παιδιά. Πέθανε γύρω στο 490 πΧ στο Μεταπόντιο της Κάτω Ιταλίας, υποβάλλοντας τον εαυτό του σε ασιτία για 40 ημέρες, εξαιτίας της λύπης του για τον διωγμό των πυθαγορείων και της δολοφονίας της πλειοψηφίας αυτών. Οι Μεταποντίνοι την οικία του Πυθαγόρα την έκανα ιερό της Δήμητρας μετά το θάνατο του και τον δρόμο που οδηγούσε προς αυτήν ιερό των Μουσών.
Πυθαγόρεια σχολή
Ο Πυθαγόρας ήταν μαθητής του Φερεκύδη, κατά τη διάρκεια που βρισκόταν στη Λέσβο, και των Ανεξίμανδρου και Θαλή όταν πήγε στην Μίλητο. Γενικότερα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένας από τους πιο πολυταξιδευμένους αρχαίους φιλοσόφους. Επισκέφτηκε πολλές από τις χώρες του τότε γνωστού κόσμου σε μία πορεία θρησκευτικής- επιστημονικής αναζήτησης με απώτερο σκοπό την αναζήτηση της ‘Απόλυτης Γνώσης’! Μυήθηκε σε όλα τα ιερά από τα οποία πέρασε και μπήκε σε όλα τα άδυτα, μια και γινόταν πάντα αγαπητός και σεβαστός στους ιερείς. Μεταξύ των περιοχών που επισκέφτηκε ήταν η Αίγυπτος, η Περσία, η Συρία, η Σπάρτη, η Κρήτη κλπ. Λέγεται ότι πήρε τα περισσότερα ηθικά δόγματα από τη Θεμιστόκλεια, που ήταν ιέρεια των Δελφών. Επηρεάστηκε αρκετά από τους Ίωνες φιλοσόφους (ιδιαίτερα στην μελέτη της φύσης και του σύμπαντος), καθώς και από τον αποκρυφισμό του Ορφισμού. Ασχολήθηκε με την γεωμετρία (= μέτρηση της γαίας) και την τελειοποίησε. Επέστρεψε στη Σάμο όταν ήταν περίπου 56 χρονών και προσπάθησε να αρχίσει εκεί την διδασκαλία του. Επειδή όμως η Σάμος ήταν τυρανοκρατούμενη και οι σαμιώτες ήταν αδιάφοροι για την φιλοσοφικό βίο μετοίκισε στην Ιταλία , όπου ίδρυσε μία φιλοσοφική σχολή τελικά στον Κρότωνα της Μεγάλης Ελλάδας γύρω στο 525 πΧ. Μάλιστα είναι γεγονός ότι η Κάτω Ιταλία και Σικελία ονομάστηκε Μεγάλη Ελλάδα χάρη στο Πυθαγόρα που την γέμισε με φιλοσόφους, επιστήμονες και ενάρετους ανθρώπους.
Τα τρία βασικά κριτήρια για τον Πυθαγόρα προκειμένου να δεχθεί κάποιον στη σχολή του ήταν η σωφροσύνη, η δικαιοσύνη και η ανδρεία. Επέβαλλε σε αυστηρή εξέταση όσους νέους του ζητούσαν να γίνουν μέλη της σχολής. Τους ζητούσε να μάθει πως φέρονται στους γονείς τους στους φίλους τους και παρατηρούσε σε αυτούς κάθε λεπτομέρεια, το παράστημα τους το βάδισμα τους την περιττή ομιλία, τη σιωπή, ακόμα και τον τρόπο που γελάνε
Για τον Πυθαγόρα δεν αποτελούσε κριτήριο ο πλούτος ούτε η καταγωγή και γι αυτό δεν επέτρεψε ποτέ στον Κύλων να συμμετέχει στην Πυθαγόρεια σχολή, ο οποίος διέθετε και πλούτο, άλλα καταγόταν και από αριστοκρατική οικογένεια. Η καταγωγή του όμως δεν τον έκανε και “ευγενή”, καθώς ήταν βίαιος, φορτικός και συμπεριφερόταν σαν τύραννος. Το γεγονός ότι ο Πυθαγόρας έδιωξε τον Κύλωνα εξόργισε τον τελευταίο και χρησιμοποιώντας τον πλούτο και τη θέση του, ο Κύλων έστρεψε το λαό εναντίον του Πυθαγόρα και μαζί με τους υποστηρικτές του επιτέθηκαν στους Πυθαγόρειους και έκαψαν το οίκημα στο οποίο είχαν συγκεντρωθεί.
Όλα τα μέλη απέφευγαν να τρώνε κρέας! Αυτό συνέβαινε, διότι πίστευαν στην μετεμψύχωση ή την μετοικεσία της ζωής, και επομένως η σφαγή κάποιου ζώου θεωρούταν η καταστροφή της νέας κατοικίας κάποιου (φίλου) που είχε πεθάνει.
Ο Πυθαγόρας θεωρείται αυτός που επινόησε τις λέξεις “φιλοσοφία” (αγάπη της σοφίας) και “μαθηματικά” (αυτό που μαθαίνεται), προσπαθώντας να περιγράψει την πνευματική τους δραστηριότητα. Ακούγεται ότι έκανε δύο ειδών διαλέξεις: μία αποκλειστικά για τα μέλη της σχολής και μία για όλους τους υπόλοιπους. Ο ίδιος και η σχολή του έπαιξαν θα λέγαμε τον πιο κρίσιμο ρόλο στην ιστορία των μαθηματικών. Έδωσαν νέα έμφαση στα μαθηματικά αναγνωρίζοντας την συσχέτισή τους περισσότερο με την αγάπη της σοφίας παρά με τις απαιτήσεις της ζωής όπως ισχύει Ο Πυθαγόρας θεωρείται αυτός που επινόησε τις λέξεις “φιλοσοφία” (αγάπη της σοφίας) και “μαθηματικά” (αυτό που μαθαίνεται), προσπαθώντας να περιγράψει την πνευματική τους δραστηριότητα. Ακούγεται ότι έκανε δύο ειδών διαλέξεις: μία αποκλειστικά για τα μέλη της σχολής και μία για όλους τους υπόλοιπους. Ο ίδιος και η σχολή του έπαιξαν θα λέγαμε τον πιο κρίσιμο ρόλο στην ιστορία των μαθηματικών. Έδωσαν νέα έμφαση στα μαθηματικά αναγνωρίζοντας την συσχέτισή τους περισσότερο με την αγάπη της σοφίας παρά με τις απαιτήσεις της ζωής όπως ισχύει μέχρι τότε.μέχρι τότε.
Γιατί το πυθαγόρειο θεώρημα παραμένει τόσο σπουδαίο 2.500 χρόνια μετά;
Ίσως το πιο γνωστό θεώρημα στον απέραντο κόσμο των μαθηματικών. Μια απλή σχέση τετραγωνικών αριθμών, που κρύβει μέσα της συνοψισμένη όλη την αίγλη της μαθηματικής επιστήμης. Το Πυθαγόρειο Θεώρημα είναι δικαιολογημένα το πιο δημοφιλές και ταυτόχρονα μεγαλειώδες θεώρημα της μαθηματικής επιστήμης.
Η Θεωρία Αριθμών, οι μεταγενέστερες «Διοφαντικές Εξισώσεις» και γενικά η μελέτη των πρώτων αριθμών είχαν βρει το τέλειο σκαλοπάτι ώστε να πατήσουν και να ανεγερθούν.
Το Πυθαγόρειο Θεώρημα είναι παντού!
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι να αγαπήσει κανείς το θεώρημα που άλλαξε την μαθηματική ιστορία Θα ήταν αδύνατο να προσπαθήσει κανείς να περιγράψει αναλυτικά τις επιδράσεις που είχε η μεγαλοφυής ιδέα του Πυθαγόρα στην μετέπειτα ιστορία των μαθηματικών.
Οι περισσότερες από 370 διαφορετικές αποδείξεις του θεωρήματος, δείχνουν με τον πιο εμφανή τρόπο το τεράστιο επιστημονικό φάσμα που εμπεριέχεται σε ένα απλό ορθογώνιο τρίγωνο.
Γεωμετρία, τριγωνομετρία, άλγεβρα, διαφορικές εξισώσεις αλλά ακόμα και οι φανταστικοί μιγαδικοί αριθμοί, θεμελιώθηκαν χρησιμοποιώντας το Πυθαγόρειο Θεώρημα.